یادداشت| تهران لنگ غرب نمی‌ماند

به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، شورای عالی اقتصادی اوراسیا در نشست اخیر خود موافقت‌نامه منطقه آزاد تجاری بین اوراسیا و ایران را تصویب کرد.

همزمان با برگزاری دور جدید مذاکرات درباره مسائل هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، انتشار خبر تصویب موافقت‌نامه تشکیل منطقه آزاد تجاری در ۱۰ دسامبر ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که دولت جدید ایران سوای از مذاکرات با غرب پیرامون رفع تحریم‌ها، به دنبال چندبعدی کردن اقتصاد بین‌الملل با توسل به شرق است.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا

پس از اضمحلال اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، روسیه به‌عنوان میراث‌دار این اتحاد تلاش خود را برای همکاری اقتصادی بین جمهوری‌های جداشده از شوروی افزایش داد. به همین منظور در سال ۲۰۰۰ کشورهای روسیه، قزاقستان، ارمنستان، بلاروس و قرقیزستان زمینه ایجاد اتحادیه اقتصادی اوراسیا را ایجاد کردند و مقررات گمرکی بین روسیه، قزاقستان و بلاروس به اجرا درآمد. در همین راستا، پیمان اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۴ به امضای سران عضو این اتحادیه رسید و از اول ژانویه ۲۰۱۵ به مرحله اجرا درآمد.

ایران اتحاد با شرق را گسترش می‌دهد

با بروز تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران اولین تحرکات دولت‌های جمهوری اسلامی جهت ارتباط مؤثرتر با کشورهای همسایه و آسیایی رخ نمایان کرد. لذا نسیم ارتباط بیشتر و پیوستن به اتحادیه‌های غیر غربی شروع به وزیدن گرفت. یکی از این اتحادیه‌ها، اتحادیه اقتصادی اوراسیاست. مزیت‌هایی همچون سرمایه‌گذاری دوجانبه، انجام پروژه‌ها و گسترش فزاینده مبادله کالا و خدمات، ایران را مشتاق این اتحادیه کرد.

به همین منظور، ایران با هدف، آسان‌سازی تجارت، ایجاد بازار مشترک با کشورهای مستقل هم‌سود عضو، حذف تدریجی قوانین گمرکی در داخل اتحادیه و برقراری سیاست مشترک در زمینه جابجایی کالا، سرمایه، نیروی کار در زمینه انرژی، صنعت، کشاورزی و وسایل نقلیه پیگیر عضویت در این اتحادیه شد.

بیشتر بخوانید:

باد به پرچم شرق می‌وزد

تقویت مناسبات تجاری و گمرکی ایران با ارمنستان و گرجستان

دولت وقت ایران در سال ۱۳۹۵ پیشنهاد ایجاد منطقه آزاد تجاری مشترک با اوراسیا را ارائه کرد و این پیشنهاد با استقبال از سوی این اتحادیه روبرو شد. در همین راستا، چند روز پیش شورای عالی اقتصادی اوراسیا در ۱۰ دسامبر ۲۰۲۱ به تشکیل منطقه تجاری آزاد ایران و اوراسیا رأی مثبت داد تا سرعت توسعه تجارت ایران با این منطقه افزایش یابد.

در واقع تأیید این موافقت‌نامه می‌تواند باعث قوی‌تر شدن دست ایران در مذاکرات هسته‌ای با غرب باشد چراکه این اتحادیه با بیش از ۲۰ میلیون کیلومترمربع و جمعیتی بیش از ۱۸۰ میلیون نفر می‌تواند گره‌گشا باشد.

ایران با چندبعدی کردن اقتصاد پیام روشنی به غرب داد

در همین راستا، عضویت ایران در سازمان‌های به‌اصطلاح شرقی، همچون سازمان همکاری شانگهای و تصویب موافقت‌نامه تشکیل منطقه آزاد تجاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌تواند پیام روشنی برای غرب داشته باشد. اینکه ایران لنگ ارتباط با غرب نخواهد ماند و در صورت عدم توافق ایران و غرب، این کشور جهش فزاینده‌ای به‌سوی کشورهای آسیایی و شرقی خواهد داشت.

بر اساس گزارش اتاق بازرگانی ایران، در سه ماه اول سال ۱۴۰۰، ایران ۲۵۸ میلیون دلار کالا به اوراسیا صادر و ۳۴۷ میلیون دلار واردات داشته است. در این گزارش آمده است که روسیه همچنان بالاترین سهم مبادله تجاری با ۱۳۵ میلیون دلار را به خود اختصاص داده و پس از آن، ارمنستان با ۶۰ میلیون دلار، قزاقستان با ۳۸ میلیون دلار، قرقیزستان با ۱۸ میلیون دلار و بلاروس با ۵ میلیون دلار قرار دارد. این اتحادیه با تولید ناخالص داخلی با حجم بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار رتبه دهم در جهان را به خود اختصاص داده است.

درنتیجه این موافقت‌نامه مفصل‌ترین و جامع‌ترین موافقت‌نامه تجاری است که تاکنون ایران منعقد کرده و می‌تواند فضای چندبعدی را بر تجارت بین‌المللی ایران حاکم کند و دولت‌های غربی برای کنار آمدن با ایران در پرونده را تحت‌فشار قرارداد دهد. پیام ایران روش است: به حیات اقتصادی، سیاسی و امنیتی خود ادامه خواهیم داد با غرب یا بدون غرب!

*رامین آریان راد- پژوهشگر مسائل روسیه و حوزه اوراسیا

انتهای پیام/۴۱۰۶/